---------------------------------------------------------------------
У.ШыцЁк. "У час не вярнулЁся", "Мастацкая лЁтаратура", МЁнск, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 лЁпеня 2003 года
---------------------------------------------------------------------
Пройдзе час, з зямных касмадрома? возьмуць старт вялЁзныя зоркалёты Ё
накЁруюцца да далёкЁх галактык.
Магчыма, гэта адбудзецца ?жо ? наступным стагоддзЁ, магчыма, значна
пазней. Але наша мара не хоча чакаць, мы ?жо цяпер хочам ведаць, што
напаткае бясстрашных астралётчыка? у бясконцай прасторы. Аб Ёх прыгодах,
лёсе Ё знаходках расказваецца ? гэтым зборнЁку фантастычных апавядання?.
Ад праважатага Балачан адмовЁ?ся. У прысутнасцЁ незнаёмых людзей ён
за?сёды адчува? сябе нЁякавата. ПрагназЁсты гарантавалЁ на блЁжэйшы час
яснае надвор'е без пылавых бур Ё метэарытных дажджо?. ? бы? самы раз, каб
паехаць аднаму. АдзЁн ён будзе адчуваць сябе вальней Ё зможа адразу Ё больш
по?на ?вайсцЁ ? гэты пакуль што невядомы Ё таму прываблЁвы свет чужой
планеты. Яму вельмЁ хацелася гэтага, бо ён упершыню пакЁну? Зямлю, не
пабыва?шы за свае дваццаць два гады нават на суседнЁм Месяцы. Усё неяк не
выпадала, не было патрэбы.
Зрэшты Ё тут, на Марсе, ён апыну?ся зусЁм неспадзявана. Сёлета канчае
унЁверсЁтэт, спецыялЁзава?ся на ранняй касмЁчнай гЁсторыЁ. КалЁ ж надышла
пара брацца за дыпломную работу, Касай, яго кЁра?нЁк, нечакана прапанава?
яму змянЁць тэму, узяць больш познЁ час - першыя палёты да зорак. Тэма ?
гЁсторыЁ была зусЁм не распрацаваная. ? не дзЁ?на. Эпоха палёта? да зорак
пачалася якЁх-небудзь па?тара стагоддзя назад.
Уласна кажучы, гэта была не тая гЁсторыя, якая вабЁла Балачана. Яна
амаль не мела здабытка?. Бо нават першыя зоркалёты не вярнулЁся яшчэ са
сваЁх падарожжа?, час Ё адлегласць якЁх вымяралЁся светлавымЁ гадамЁ. ТолькЁ
асобныя Ё часта няпэ?ныя звесткЁ аб тых зоркалётах дайшлЁ пакуль да ЗямлЁ.
Але Балачан паважа? свайго выкладчыка, якЁ вучы? яго з самага першага курса.
? каб не засмучаць добрага наста?нЁка, згадзЁ?ся памяняць тэму.
ВЁдаць, кЁра?нЁк зразуме?, што ? гэтай згодзе не хапае душы,
зацЁка?ленасцЁ, якая адна прымушае чалавека жыць любЁмай справай. Бо,
прагледзе?шы план работы, ён задуменна сказа?:
- Я дума?, што ? дзяцЁнстве ?се мараць пра зоркЁ.
Балачан здзЁвЁ?ся. Гэты вывад на?рад цЁ выцяка? з аналЁзу плана
дыпломнай работы, складзенага згодна з навуковымЁ патрабаваннямЁ. Але разам
з тым кЁра?нЁк не памылЁ?ся. Балачан, калЁ вучы?ся ? школе, сапра?ды нЁколЁ
не мары? стаць астралётчыкам. Бадай, ён бы? выключэннем у сваЁм класе.
Космас тады для школьнЁка? бы? як паэзЁя. Бо хто ? тым узросце не пЁша
верша?! Балачан не пЁса?, Ё Касай гэта зразуме?. Што, аднак, прывяло яго да
гэтай думкЁ?
Балачан веда?, што выкладчык сам мары? пра далёкЁ космас не толькЁ ?
маленстве. Нават бы? блЁзкЁ некалЁ да таго, каб мара стала явай. ПерашкодзЁ?
недарэчны выпадак - Касай на трэнЁро?цы злама? нагу. Зоркалёт "Чырвоная
маланка", экЁпаж якога склада?ся ? асно?ным з аднакашнЁка? Касая па
касмЁчнай школе, стартава? без яго. З тае пары мЁнула больш за па?века.
Касай усе гэтыя гады выхо?ва? моладзь, вё? ва унЁверсЁтэце спецкурс па
ранняй касмЁчнай гЁсторыЁ, Ё нЁхто не чу? ад яго нават слова пра палёты да
зорак. Дык чаму ён раптам парушы? ма?чанне? Набалелае ж трэба аддаваць таму,
хто здолее яго прыняць.
Балачан не пераацэньва? сябе, не знаходзЁ? у сабе якасцей, якЁя б
абяцалЁ поспех у даследаваннях па новай тэме. Больш таго, ён адчува?, што
яна не захапЁла яго. Ну што ж, ён выканае работу, калЁ таго хоча наста?нЁк.
А потым вернецца да пары Гагарына Ё Армстронга. Але, разважаючы так, ён не
мог пазбыцца неспакою. Ён не любЁ? няяснасцей.
? вось камандзЁро?ка на Марс. Тут знаходзЁцца самая магутная ? Сонечнай
сЁстэме станцыя далёкай сувязЁ Ё пры ёй - Цэнтральны касмЁчны архЁ?. У Ём
захо?ваюцца ?се матэрыялы аб асваеннЁ Ё заваяваннЁ космасу. Пачынаючы з
першага штучнага спадарожнЁка ЗямлЁ Ё аж да нерасшыфраваных сЁгнала?, якЁя
прыйшлЁ ? Сонечную сЁстэму - цЁ ад зямных зоркалёта?, скажоныя адлегласцю Ё
перашкодамЁ, цЁ, хутчэй за ?сё, ад бясконца далёкЁх галактык або пульсара?.
Балачан не веры? у сЁгналы, якЁя нЁбыта прыйшлЁ ад Ёншых цывЁлЁзацый.
Нешта нЁхто не сустрэ? Ёх да гэтага часу нават у далёкЁм Сусвеце. Усё, што
не паддаецца расшыфро?цы, - парадзЁла мёртвая прырода.
РазвЁта?шыся з дыспетчарам у касмапорце, Балачан се? у электрамабЁль.
Ён не мог заблудзЁцца. Да Цэнтральнага архЁва вяла добрая шаша. Здалёк яна
была падобна на раку, што цякла мЁж чырвоных пясчаных бархана?.
ЭлектрамабЁль мог развЁваць фантастычную хуткасць, але Балачан не
спяша?ся. Ён уключы? а?таматычнае кЁраванне, а сам, не адрываючыся, глядзе?,
як насо?ваецца на яго з блЁзкага краявЁду змрочная ад фЁялетавага неба
бясконцая пустыня. Аднастайнасць пейзажу не расчаравала яго. Ён бачы? шмат
тэлеперадач пра Марс Ё бы? гатовы да любога вЁдовЁшча. Аднак цЁ можа нежывое
адлюстраванне пара?нацца з самой прыродай! Нават праз сферычнае шкло кабЁны
пустыня была непадобная на сваю кЁнакопЁю. Яна жыла, яна была побач, яе
можна было пакратаць, на ёй можна было пакЁнуць свае сляды.
Балачан спынЁ? электрамабЁль, выйша? на шашу.
Сонца стаяла ? зенЁце. Непрывычна маленькае, ярка-залатое, яно не
пякло, як на ЗямлЁ ? пустынях, а неяк сумна Ё пяшчотна грэла твар, ледзь
прабЁваючыся праз шкло гермашлема. ? святла давала мала. Нават у ясны
марсЁянскЁ по?дзень на небе былЁ вЁдаць зоркЁ Ё сузор'Ё.
Балачан пераступЁ? белы ахо?ны бардзюр Ё пакрочы? у глыб бархана?.
СпынЁ?ся толькЁ тады, калЁ знЁклЁ Ё шаша, Ё электрамабЁль, а пустыня ляжала
перад Ём такой, якой яна была: Ёншапланетнай, чужой.
Ён не бы? дасведчаны ? арэалогЁЁ*, нЁколЁ не ?нЁка? у яе дэталЁ. У
гЁсторыЁ заваявання космасу яго цЁкавЁ? фЁласофскЁ, маральны бок. Балачан
разгляда? гэту з'яву як чарговы этап у эвалюцыЁ чалавецтва. У гэтым яго
поглядзе не было месца ?мовам Ёснавання на Ёншых планетах. Бо, урэшце, яны -
у адным выпадку лепшыя, у другЁм горшыя - не мелЁ Ёстотнага значэння. Важным
бы? сам факт выхаду чалавека за межы ЗямлЁ Ё тыя вынЁкЁ, якЁя гэта дало для
развЁцця навукЁ, эканомЁкЁ, усёй цывЁлЁзацыЁ.
______________
* АрэалогЁя - навука аб Марсе.
Цяпер жа ?сведамленне таго, што ён знаходзЁцца сам-насам з чужой
прыродай, адрэзаны ад усяго, што было на ЗямлЁ, падарвала раптам яго
?пэ?ненасць. Запозненае пачуццё рамантыкЁ, якой веяла ад расказа?
касмана?та? пра свае прыгоды, кранула сэрца. Балачан падума?, што ?сё-такЁ
гэта добра - ступЁць нагой на пясок Ёншай планеты, пастаяць пад промнямЁ яе
сонца.
- Балачан, дзе ты? Чаму спынЁ?ся?
Ён уздрыгну?, пачу?шы гэты голас, Ё тут жа засмяя?ся. Яму стала крыху
сумна: Марс, аказваецца, ста? ужо дастаткова цывЁлЁзаваны. Балачан уздыхну?,
шкадуючы, што рамантыка так хутка скончылася, Ё пайшо? да дарогЁ.
Будынак архЁва знаходзЁ?ся на беразе вялЁкага кратэра. Перш чым увайсцЁ
? сярэдзЁну, Балачан до?га стая? над адхонам. ВЁдовЁшча было нЁ з чым не
пара?нанае. Выбух буйнога метэарыта, утвары?шы кратэр, агалЁ? глыбЁнныя
пароды. Нават удалечынЁ яны не хавалЁся за смугой, за па?ценямЁ.
Рознакаляровыя, яны зЁхацелЁ пад сонечнымЁ праменнямЁ, як далёкЁя зоркЁ.
Ясная, да болю ? вачах кантрасная карцЁна. Балачану падумалася, што ён
пачынае разумець тых, хто, пабыва?шы ? прасторы, Ёмкнецца вярнуцца туды
зно?. ТаЁлася ? чужых планетах магутная прываблЁвая сЁла.
Шчыра кажучы, Балачан не чака? вельмЁ многага ад сваёй работы ? архЁве.
? на ЗямлЁ, Ё тут апрацо?кай паведамлення? зоркавых экспедыцый займалася
вялЁкая група вучоных, спецыялЁста?. Час ад часу яны знаходзЁлЁ што-небудзь
цЁкавае, важнае. На такЁ поспех Балачан не разлЁчва?. У яго было больш
сцЁплае заданне, абмежаванае палётам "Чырвонай маланкЁ".
Некаторыя матэрыялы аб гэтай экспедыцыЁ Балачан вывуча? яшчэ на ЗямлЁ.
Шмат што, асаблЁва пра яе экЁпаж, расказа? Касай. Маршрут зоркалёта ляжа? да
Палукса. Трыццаць пяць светлавых гадо? туды, трыццаць пяць назад. Балачан
веда? каманду "Чырвонай маланкЁ" так добра, што Ёншы раз яму здавалася,
быццам ён асабЁста бы? знаёмы з кожным. Хударлявы Шарэпа, якЁ нЁколЁ не
трацЁць ра?навагЁ, - нездарма яго выбралЁ капЁтанам. Весялун Ё жарта?нЁк
Гай, якЁ яшчэ студэнтам зрабЁ? значнае адкрыццё ? астраномЁЁ, Ё, напэ?на, за
гэта яму аддалЁ пасаду штурмана экспедыцыЁ. Лепшы сябар Касая - ЖвЁнакас,
флегматычны, ма?клЁвы Ё найлепшы зна?ца карабельных тэхнЁчных сЁстэм. Чара
Чарава - бЁёлаг, урач, дзя?чына, у якую, як здагадва?ся Балачан, бы?
закаханы яго наста?нЁк...
?х было дваццаць пяць, адданых космасу, адважных Ё самаахвярных. Касай
ганарыцца ЁмЁ. А Балачан успрыма? Ёх подзвЁг неяк раздвоена. Ён аддава? Ём
данЁну, як людзям, якЁя, магчыма, аддалЁ ?сё, што мелЁ, на карысць
чалавецтву. ? ён часам лавЁ? сябе на думцы, што не ?пэ?нены, цЁ была
патрэбная Ёх ахвяра чалавецтву.
Балачан не выпадкова выбра? раннюю касмЁчную гЁсторыю. У той час людзЁ
?першыню здолелЁ вырвацца з зямнога прыцягнення, дасягнулЁ суседнЁх планет.
Прастору Сонечнай сЁстэмы, як некалЁ зямныя акЁяны, перасякалЁ караблЁ новых
касмЁчных Калумба?. Напэ?на, многЁя з сучасных веда? чалавека аб прыродзе
былЁ здабыты менавЁта тады. Але ?жо ? той час чалавека павЁнна была
насцеражыць адна акалЁчнасць. ЛюдзЁ дабралЁся нават да Плутона. ? ?сюды
бачылЁ адно Ё тое ж: мёртвую пустыню. Планеты рознЁлЁся толькЁ ? будове цЁ
знешнЁм выглядзе. Распалены пясок, халодны газ або чорныя непрыветныя скалы.
Варыянта? шмат - сутнасць адна.
ЭнтузЁязм дваццаць першага стагоддзя, калЁ тэхнЁка дазволЁла чалавеку
трывала асталявацца ? космасе, Балачан тлумачы? спрадвечнай марай людзей пра
сустрэчу з сабе падобнымЁ. Адсутнасць жыцця на планетах сваёй сЁстэмы не
паменшыла гэтага ?здыму - наперадзе былЁ палёты да Ёншых сонца? Ё Ёншых
планет. Тады верылЁ, што там будзе Ёнакш. Але мЁналЁ дзесяцЁгоддзЁ, а Зямля
заставалася адзЁным светлым кутком сярод чорнай ма?клЁвай прасторы, якая з
кожнай новай экспедыцыяй адсо?вала свае межы ?сё далей Ё далей. Дык цЁ не
варта спынЁць гэтыя пошукЁ! Яны надта дорага каштуюць чалавецтву, адбЁраючы
Ё выдатных вучоных, Ё вялЁкЁя матэрыяльныя сродкЁ. Балачан недзе чыта?, што
ператварэнне Марса ? прыгодную для жыцця планету накшталт ЗямлЁ эквЁвалентна
па затратах пабудове Ё экЁпЁро?цы дваццацЁ зоркалёта?. МажлЁва, гэта Ё
перабольшанне, але доля ЁсцЁны ? Ём ёсць. Балачан веда?, што гэту ягоную
думку не падзяляе большасць зямлян. Таму Ё працягваюць адпра?ляцца з
месячных касмадрома? зоркалёты. Аднак бы? упэ?нены, што некалЁ людзЁ
спахопяцца. Ён будзе адным з тых, хто ?рэшце дакажа Ём неабходнасць гэтага.
? частку такЁх доказа? ён сабярэ тут, працуючы над дыпломнай.
СховЁшчы Цэнтральнага архЁва ?разЁлЁ Балачана агромнЁстым аб'ёмам самай
разнастайнай ЁнфармацыЁ. ? ён не ?трыма?ся - перш чым пачаць работу над
сваёй тэмай, патрацЁ? цэлы дзень на прагляд запЁса?, якЁя датычылЁ
папярэднЁх перад "Чырвонай маланкай" экспедыцый, Гэта бы? велЁчны Ё
драматычны гЁмн чалавеку Ё яго розуму. Перад Балачанам на экране праходзЁлЁ
сцэны будзённага жыцця на зоркалётах, запЁсаныя Ё перасланыя сюды з далёкага
космасу. Як на тое, яму трапЁлЁся дзённЁкЁ менавЁта тых экЁпажа?, якЁя
перасталЁ паведамляць пра сябе. Тады яны жылЁ Ё верылЁ, што вернуцца,
прынясуць на Зямлю вялЁкЁя тайны ГалактыкЁ. Балачан Ёх назЁра? менавЁта
такЁмЁ - спакойнымЁ, упэ?ненымЁ. Але ён ужо веда?, што яны не вернуцца. ?
было да болю ? сэрцы тужлЁва ад лаканЁчных каментарыя? да здымка?: "Планета,
падобная на Марс", "А гэта як наш Сатурн, толькЁ без кальца"... Потым былЁ
Ёншыя словы: "ДзЁм захварэ?", "Баркун загЁну?", "У Рана Ё НэЁ нарадзЁлася
дачка"... Жыццё для Ёх там Ёшло, быццам зоркалёт Ё не адрыва?ся ад роднай
планеты.
Пазней, калЁ Балачан заня?ся "Чырвонай маланкай", ён не мог забыцца на
прагледжаныя паведамленнЁ. Яны нЁбы прыгняталЁ яго, загадзя афарбо?ваючы
новыя матэрыялы ? змрочны колер. Тым болей што лёс гэтага зоркалёта бы?,
вЁдаць, такЁ ж, як Ё тых, што ? час не вярнулЁся.
АпошнЁ рапарт "Чырвонай маланкЁ" станцыя дальняй сувязЁ прыняла яшчэ
тры гады таму назад. Экспедыцыя наблЁзЁлася да Палукса. Балачан вельмЁ хаце?
зразумець, чаму гэта перадача была апошняй. ? ён пача? з яе, спадзеючыся,
што, мажлЁва, ужо тады астралётчыкЁ прадбачылЁ што-небудзь небяспечнае.
Ажы? экран, Ё нехта прамовЁ?: "Яркае жо?тае свяцЁла мае адзЁнаццаць
планет. Тры з Ёх абарочваюцца амаль па кругавой арбЁце. Пяць маюць
атмасферу". Балачан механЁчна адзначы?, што там могуць быць умовы для жыцця,
а сам дума?: чый гэта голас? Крыху стомлены, спакойны, разважлЁвы. Як у
Шарэпы ? той дзень, калЁ ён выступа? перад зямлянамЁ на старце свайго
карабля. Балачану ён запомнЁ?ся стрыманасцю, якая так не адпавядала
?рачыстай ! хвалюючай хвЁлЁне. Быццам не чалавек гавары?, а кЁбернетычны
робат. Ня?жо ён не змянЁ?ся за гэты час? Ня?жо нават блЁзкая мэта не
выклЁкала ? Ём эмоцый? Балачан слуха? Ё дзЁвЁ?ся, пакуль раптам не зразуме?,
што гэта не Шарэпа, а Гай. Астраном Ё штурман. ? тады здзЁвЁ?ся яшчэ болей.
У голасе Гая знЁклЁ жарта?лЁвыя ноткЁ. Або ён пастале? Ё пасур'ёзне?, або
яны там развучылЁся смяяцца?
Балачан перарва? перадачу Ё паставЁ? папярэднюю, якая прыйшла за
па?года да апошняй, спрабуючы ? ёй знайсцЁ прычыну перамены ? характары
штурмана. Аднак нЁшто не давала нават намёку на гэта. Перадача была
звычайная. У справаздачы аб жыццЁ Ё дзейнасцЁ экЁпажа не ?памЁналЁся нЁякЁя
канфлЁктныя падзеЁ.
Адчуваючы, як у Ём нарастае неспакой - быццам, разгада?шы прычыну, ён
мог бы чым-небудзь дапамагчы камандзе "Чырвонай маланкЁ" - Балачан вярну?ся
да апошняга паведамлення.
Зно? на экране заблЁшчалЁ планеты-зорачкЁ, раскЁданыя вакол свайго
сонца.
"Мы пачнём з восьмай. Тры апошнЁя нагадваюць Плутон".
"Як за?сёды", - з расчараваннем адзначы? Балачан, бо яшчэ толькЁ ?чора
чу? гэта з Ёншых крынЁц некалькЁ разо?. Ён веда?, што пасля гэтага абяцання
з карабля адправяцца ракеты. Спачатку з робатамЁ, потым, калЁ дазволяць
умовы, - з людзьмЁ. А што яны там убачылЁ, так Ё застанецца невядомым.
Балачан до?га ?гляда?ся ? экран, спынЁ?шы паказ на кадры з дзённЁка. На
Ём была бЁяхЁмЁчная лабараторыя. Чара сядзела за сталом. ?мгненне назад яна
задумлЁва, нЁбы гаварыла сама з сабой, расказвала пра новы метад уздзеяння
на спадчынны механЁзм клеткЁ, якЁ ёй удалося адкрыць. Балачан не мог
выслухаць яе да канца. На ЗямлЁ гэта адкрылЁ раней Чары гадо? на дваццаць.
МажлЁва, Чара сама не выключала, што яе навЁна ?жо не навЁна, таму Ё не было
? яе голасе задаволенасцЁ зробленым.
Уначы Балачан не мог заснуць. Ён упершыню падума?, што гады, якЁя
астралётчыкЁ правялЁ ? прасторы, асуджаныя па сутнасцЁ на вечную адарванасць
ад ЗямлЁ, прымусЁлЁ Ёх зразумець пра?ду. ?х подзвЁг урэшце будзе толькЁ Ёх
подзвЁгам, а не ?сяго чалавецтва. Бо што б там яны нЁ ?бачылЁ Ё нЁ знайшлЁ,
усё ро?на вестка аб гэтым прыйдзе на родную планету са спазненнем.
Напэ?на, нЁколЁ раней Балачан не працава? так напружана. Ён напЁса?
дыпломную. Але не так, як дума?, складаючы план, як чака? ад яго наста?нЁк.
"Чырвонай маланцы" бы? прысвечаны толькЁ адзЁн раздзел. АстатнЁя тры,
насычаныя шматлЁкЁмЁ прыкладамЁ, служылЁ доказам яго думкЁ пра марнасць
палёта? да зорак. Балачан веда?, што расчаруе свайго наста?нЁка. Больш таго,
пада?шы ? святле сваЁх вывада? апошнюю справаздачу з "Чырвонай маланкЁ",
зробЁць наста?нЁку балюча. ? не мог паступЁцца сваЁмЁ пераконаннямЁ. Яго
вывады датычылЁ не толькЁ Ёх двух.
Можна было вяртацца на Зямлю. Але Балачан бы? добрасумленным студэнтам,
нават залЁшне педантычным. Там, дзе Ёншыя абмяжо?валЁся рэкамендацыйным
спЁсам кнЁг Ё дапаможнЁка?, яму абавязкова трэба было ведаць ледзь не ?сё,
што датычыла тэмы. Гэта часта замЁнала нармальнай вучобе, бо, збЁваючыся на
дробязЁ, ён адстава? ад аднакурснЁка?. Аднак пераламЁць сябе не мог. ТакЁ
?жо бы? у яго характар.
Гэты самы характар прымусЁ? Балачана затрымацца. Нехта з супрацо?нЁка?
архЁва ? самы апошнЁ момант сказа? яму, што ёсць яшчэ адзЁн сЁгнал,
нерасшыфраваны, якЁ, магчыма, належыць "Чырвонай маланцы", бо прыняты на яе
хвалЁ. А цЁ мог ён паехаць, не ?пэ?нены, што сЁгнал не мае нЁякага дачынення
да яго зоркалёта? Вядома, не. ? хоць да адпра?лення рэйсавага планеталёта
Марс-Зямля заставалася нямнога часу, ён пайшо? у сховЁшча.
На?рад цЁ можна было назваць гэта сЁгналам, пасланым рукой чалавека.
Каб не хваля, на яго нЁхто не звярну? бы нават увагЁ. На экране мЁтусЁлЁся
хаатычна раскЁданыя рысачкЁ, у дынамЁку чулася патрэскванне, як ад звычайных
выпраменьвання? з космасу. Аператар спачувальна паглядзе? на Балачана, але
дапамагчы не мог. З жалем параЁ?:
- ЦЁ мала ? прасторы крынЁц энергЁЁ? Яшчэ паспееш на планеталёт.
Гэта была слушная парада. ТолькЁ не для Балачана. Аператар, напэ?на, не
чу? легенды, якую вось ужо чатыры гады, як дасцЁпны жарт, перадавалЁ
старэйшыя пакаленнЁ студэнта? першакурснЁкам. Быццам бы Балачан адмовЁ?ся
здаваць залЁк па механЁцы. А на здзЁ?ленае пытанне выкладчыка за?важы?: "Мне
трапЁлЁся рухавЁкЁ ?нутранага згарання". Выкладчык не зразуме?. Тады Балачан
растлумачы?: "У нашым музеЁ Ёх няма. Не магу ж я гаварыць пра тое, чаго
нЁколЁ не бачы?". Выкладчык стрыма? усмешку Ё спыта?: "А як нам быць?"
Балачан адказа?: "ДнЁ праз два я закончу дзеючую мадэль рухавЁка, тады Ё
здам залЁк". ЗалЁк ён сапра?ды зда?. БлЁскуча. Але са спазненнем, калЁ яго
аднакурснЁкЁ былЁ ?жо на экскурсЁЁ ? падводнай Антарктыцы.
Забра?шы запЁс гэтага нерасшыфраванага сЁгналу, Балачан адправЁ?ся ?
лабараторыю.
Ён працава? суткЁ, другЁя, трэцЁя... Спачатку супрацо?нЁкЁ архЁва
спагадлЁва Ё крыху ЁранЁчна пасмЁхалЁся, потым здзЁ?лена кЁвалЁ галовамЁ,
ма?ля?, упартасць не да месца. А на чацвёрты дзень у Балачана з'явЁ?ся
памочнЁк - той самы аператар, якЁ раЁ? яму паспяшацца з ад'ездам. А
не?забаве разам з Балачанам працавалЁ ?се, хто бы? вольны ад вахты Ё
асно?най работы. Яны паверылЁ яму.
Аднак мЁналЁ днЁ, а вынЁка? не было. На экранах штораз узнЁкалЁ ?жо
добра абрыдлыя ?сЁм хаатычна раскЁданыя рысачкЁ. Двойчы прасЁ? Балачан
дазволу ? Касая затрымацца. Наста?нЁк веда? свайго вучня Ё, не задаючы
пытання?, дазваля?.
? раптам рысачкЁ загаварылЁ. Здарылася гэта, калЁ Балачан неяк уначы
рашы? разбЁць сЁгнал на долЁ, чаргуючы колькасць рысачак па групах ад нуля
да дзевяцЁ.
Гэта бы? выпадак. Але, кажуць, выпадак любЁць настойлЁвых. Балачан бы?
настойлЁвы. ? на экране ён убачы? тую ж самую планетную сЁстэму Палукса.
ТолькЁ побач з пятай планетай свяцЁлася яшчэ адна кропачка, як спадарожнЁк.
Балачан паспрабава? павялЁчыць адлюстраванне. Кропка заблЁшчала ярчэй, стала
святлейшай за планету Ё ледзь прыкметна кранулася з месца. Дуга, якую яна
апЁсала, была часткай правЁльнага круга... А потым экран патух. СЁгнал бы?
прыняты не цалкам. ВЁдаць, не зразуме?шы, аператар не запЁса? яго да канца.
Балачан пабудзЁ? сваЁх добраахвотных памочнЁка? Ё яшчэ раз з ЁмЁ
прагледзе? кавалак гэтай перадачы, якая прыбыла з чужога свету. У гэтым ён
не сумнява?ся. Шарэпу цЁ Гаю не было патрэбы задаваць суайчыннЁкам загадкЁ.
Але што азначала гэта перадача? ЗдагадкЁ змянялЁ адна адну. Найбольш яму
спадаба?ся вывад, што гэта гуманоЁды з сЁстэмы Палукса, выкарыста?шы хвалю
"Чырвонай маланкЁ", перадалЁ на Зямлю вестку аб сабе Ё зоркалёце, якЁ
дабра?ся да Ёх Ё ста? спадарожнЁкам пятай планеты, населенай разумнымЁ
ЁстотамЁ...
Аднак Балачан не бы? бы самЁм сабой, каб прыня? гэту прыгожую думку за
аксЁёму. Ён не мог сабе адказаць на шмат пытання?, Ё сярод Ёх на самае
гало?нае: "Чаму ма?ча? Шарэпа?" А без гэтага не адчува? за сабой права
рабЁць хоць прыблЁзны вывад.
Не адказваючы на вЁншаваннЁ таварыша?, ён прайшо? на вузел сувязЁ Ё
выклЁка? Зямлю. Касай слуха? яго.
- Наста?нЁк, - сказа? Балачан, - я не напЁса? дыпломную. - Ён пачака?,
цЁ не скажа што Касай, Ё тады дада?: - Я не буду гЁсторыкам. - Касай ма?ча?,
Ё Балачан дазволЁ? сабе яшчэ адну фразу: - КалЁсьцЁ чалавек павЁнен
перахварэць космасам.
З вузла сувязЁ Балачан пайшо? у свой пакой, выцягну? з партфеля
крышталЁкЁ з запЁсам дыпломнай работы Ё кЁну? Ёх у трубапровад, якЁ вё? да
анЁгЁлятара.
Популярность: 1, Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GmT